نویسنده و محقق : اشکان ارشادی
در تاریخ دوره اسلامی و در قلمروی مرکز ترکستان تا شبه جزیره سینا ، شاهان و سلاطین شاعر نیز داشته ایم. پادشاهان ترکمن سلجوقی اغلب به شعر فارسی دری و ترکی علاقه خاصی داشتند و فارسی دوستی ترکان از غزنویه شروع گشت و تا صفویه و حتی عثمانی و خانات ازبک وجود داشت.
بدیهه سرایی چیست ؟
بدیهه سرایی فنی ظریف و جالب توجه شایانی است چون شاعر بدون اندیشه قبلی و عنصر خیال و پردازش ذهنی کلامی آهنگین به شعر را بر زبان می آورد که اغلب نیز دارای وزن عروضی است. در مورد فردوسی نیز بدیهه گویی را در حضور عنصری ذکر کرده اند. بدیهه سرایی را بیشتر در فارسی ذکر کرده اند و ذکر شعری ترکی از عمادالدین نسیمی شاعر سه زبانه به ترکی نیز نقل شده است و همچنین از عربی و شاعر ابونواس که با هارون الرشید بوده نیز ذکر شده است و اغلب «بدیهه سرایی» یک نوع حاضر جوابی شاعرانه و ماهرانه نیز هست.
مثلا : از محمود شبستری در سوال و جواب عارفانه به صورت بداهه گویی ذکری آمده‌است و گویند منظومه گلشن راز را بدیهه و فی البداهه سروده است. البته اغراق در این موضوع وجود دارد و در جای خود بررسی بیشتری می کنم.
تیمور لنگ نیز فی البداهه شعری فارسی گفته است که ذکر آن خواهد رفت.
گویند : عنصری شاعر مدح گوی سلطان محمودی اغلب برای خوشایند محمود بداهه شعر میگفته است ولی چون اغلب رنگ و بوی چاپلوسی و تملق دارد فاقد ارزش هویتی لازم است. مثلا : سلطان محمود شبی از مستی زیاد ، موی ایاز را کوتاه می کند و فردای آن روز به بعد سلطان هوس باز نگران و ناراحت میشود و دائم بر سر خود می کوفته است تا اینکه عنصری در لحظه‌ای می سراید :
کی عیب سر زلف بت از کاستن است
چه جای به غم نشستن و خواستنست
وقت طرب و نشاط و می خواستنست
که آراستن سرو به پیراستنست
ادامه مطلب
درباره این سایت